Τι είναι η Αισθητηριακή Υπερφόρτωση;
Η αισθητηριακή υπερφόρτωση είναι μια έντονη αντίδραση του νευρικού συστήματος σε εξωτερικά ερεθίσματα. Παιδιά στο φάσμα του αυτισμού συχνά δυσκολεύονται να επεξεργαστούν σωστά τα ερεθίσματα από το περιβάλλον τους — ήχους, φώτα, υφές, μυρωδιές, ακόμα και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Όταν ο εγκέφαλος βομβαρδίζεται με περισσότερες πληροφορίες από όσες μπορεί να διαχειριστεί, δημιουργείται υπερφόρτωση, προκαλώντας δυσφορία, εκνευρισμό ή ακόμα και κρίσεις άγχους ή meltdown.
Ποια είναι τα Συμπτώματα της Αισθητηριακής Υπερφόρτωσης;
Κάθε παιδί βιώνει την υπερφόρτωση διαφορετικά, αλλά κάποια συχνά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Κάλυψη αυτιών ή ματιών
- Κλάμα ή ουρλιαχτό χωρίς εμφανή λόγο
- Αποφυγή συγκεκριμένων χώρων ή δραστηριοτήτων
- Αυξημένη κινητικότητα (τρέξιμο, χτύπημα χεριών)
- Ενασχόληση με συγκεκριμένα αντικείμενα για να ηρεμήσει
- Έντονος εκνευρισμός ή επιθετικότητα
- Απομόνωση (προσπάθεια να «κλείσει» από το περιβάλλον)
Τι Μπορεί να Προκαλέσει Αισθητηριακή Υπερφόρτωση;
✔️ Δυνατοί ήχοι (π.χ., σχολικό κουδούνι, ηλεκτρικές συσκευές)
✔️ Έντονος φωτισμός (π.χ., φώτα φθορίου)
✔️ Πλήθη και πολυκοσμία
✔️ Ρούχα με συγκεκριμένες υφές
✔️ Ισχυρές μυρωδιές (π.χ., τρόφιμα, καθαριστικά)
✔️ Απρόβλεπτες αλλαγές στο πρόγραμμα
✔️ Έντονες κοινωνικές απαιτήσεις
Πώς να Βοηθήσουμε το Παιδί μας;
Η κατανόηση και η προετοιμασία είναι το κλειδί για να στηρίξουμε ένα παιδί που παλεύει με αισθητηριακή υπερφόρτωση. Εδώ είναι μερικές στρατηγικές:
Προετοιμάστε το Περιβάλλον
Δημιουργήστε ένα ήρεμο, «αισθητηριακά φιλικό» χώρο στο σπίτι με απαλό φωτισμό, ήρεμα χρώματα και περιορισμένο θόρυβο.
Χρησιμοποιήστε Εργαλεία Αισθητηριακής Ρύθμισης
- Ωτοασπίδες ή ακουστικά που απομονώνουν ήχο
- Γυαλιά ηλίου σε έντονα φωτισμένους χώρους
- Αντιστρές παιχνίδια (fidget toys, μαλακές μπάλες)
- Βαριές κουβέρτες (weighted blankets)
Δημιουργήστε Ρουτίνες
Ένα προβλέψιμο καθημερινό πρόγραμμα βοηθάει το παιδί να νιώθει ασφαλές και να προετοιμάζεται ψυχολογικά για το τι θα ακολουθήσει.
Διδάξτε Στρατηγικές Αυτορρύθμισης
Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, μπορείτε να το μάθετε να αναγνωρίζει τα πρώτα σημάδια υπερφόρτωσης και να χρησιμοποιεί τεχνικές ηρεμίας, όπως:
- Αναπνοές
- Διάλειμμα σε ήρεμο χώρο
- Χρήση αισθητηριακού kit
Σεβαστείτε τις Ατομικές Προτιμήσεις
Αν το παιδί σας δεν αντέχει συγκεκριμένες υφές, φαγητά ή δραστηριότητες, προσπαθήστε να τις αποφύγετε ή να τις προσαρμόσετε.
Μάθετε το «Σχέδιο Απόδρασης»
Όταν βρίσκεστε σε μέρη με πολλά ερεθίσματα (π.χ., πάρτι, σουπερμάρκετ), σχεδιάστε μαζί με το παιδί έναν τρόπο να φεύγετε όταν νιώθει δυσφορία.
Η Κατανόηση Φέρνει Ανακούφιση
Το πιο σημαντικό είναι να δείξετε στο παιδί σας ότι το καταλαβαίνετε. Η αισθητηριακή υπερφόρτωση δεν είναι «κακή συμπεριφορά». Είναι αντίδραση σε ένα περιβάλλον που το υπερφορτώνει. Η αποδοχή και η υποστήριξη κάνουν τη διαφορά — βοηθώντας το παιδί να νιώσει ότι είναι ασφαλές, ακόμη και όταν ο κόσμος γύρω του μοιάζει χαοτικός.
Ενθαρρύνετε την Αποδοχή
Μιλώντας για την αισθητηριακή υπερφόρτωση, όχι μόνο βοηθάτε το παιδί σας, αλλά συμβάλλετε και στη δημιουργία μιας κοινωνίας που αποδέχεται και κατανοεί τη νευροδιαφορετικότητα.
